میراث آریا - صنعت قالیبافی در کرمان سابقه طولانی دارد، چنین به نظر می‌رسد که این هنر قبل از دوران صفویه در این شهر وجود داشته است و در زمان صفویه که اوج تمامی هنرها در ایران است، فرش هم همانند دیگر هنرها در این دوره بیشتر شکوفا شده است و هنر اسلامی بر طرح‌ها و نقوش آن تاثیر بسزایی گذاشته است، چنانچه در تاریخ (عالم آرای عباسی) که توسط منشی شاه‌عباس به رشته تحریر درآمده، به قالی کرمان اشاره شده است.
در زمان اکبرشاه که معاصر شاه‌عباس بود قالی‌هایی از کرمان به هندوستان حمل می‌شده است. قدیمی‌ترین نوع قالی کرمان، قالی راور است که می‌توان تاریخ بافت آنها را در ۱۸۶۶ میلادی یا ۱۲۸۶ هجری تخمین زد.
شهرتی که قالی کرمان در سراسر دنیا از آن برخوردار است بیش از هر چیز مربوط به درهم آمیختن موفقیت‌آمیز رنگ و طرح آن است. تطور و تکامل نقش قالی‌های کرمان، شامل چندین دوره تاریخی و متمایز است . در این سال‌ها تعداد بسیار زیادی از هنرمندان و طراحان نامدار فرش کرمان باعث پیشرفت این هنر در کشور شدند که در این میان می‌توان به مرحوم عباس نژادسروری، مرحوم علی شریعت‌مداری، مرحوم میرزا عبدالحسین میسرجانی، مرحوم مرتضی میسرجانی، علی ایرانمنش، محمدحسین عاتفی و... اشاره کرد. رسول میسرجانی که از خاندان بزرگ میسرجانی است و چهار نسل او در زمینه طراحی فرش فعالیت داشته‌اند، هم‌اکنون بیش از ۲۰ سال است که به تدریس طراحی فرش در دانشگاه‌های مختلف می‌پردازد و به عنوان یک هنرمند چیره‌دست در زمینه تولید فرش دستباف کرمان نیز شهرت دارد. با این طراح و هنرمند زبده کرمانی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
کمی از خودتان برای ما بگویید تا مخاطبان بیشتر با شما آشنا شوند؟
اینجانب رسول میسرجانی فرزند مرتضی در ۲۳ آبان ماه ۱۳۳۹ در شهر کرمان در محله زریسف به دنیا آمدم.
طراحی فرش را از که آموختید؟ و از چه زمانی طراحی فرش را شروع کردید؟ طراحی فرش در خانواده شما ریشه موروثی دارد؟
پدرم اشتغال به طراحی فرش را از سن ۱۲ سالگی شروع کرد و در آن زمان در شرکت فرش زیبا مسئول کارگاه طراحی بود. او به اتفاق پنج نفر دیگر سفارشات طراحی را آماده و به کشورهای خارجی به ویژه کشور امریکا صادر می‌کردند.
در سال ۱۳۶۰ در کنار شغل دبیری، کمک دست پدر هم بودم بطوریکه در زمان بیماری او کار بیشتری انجام می‌دادم، تا اینکه پدرم در آذرماه سال ۱۳۶۵ به رحمت خدا رفت. خدا او و همه پدر و مادرها را بیامرزد. او گنج بزرگی به من داد. با فوت پدر کارهای نیمه تمام بر دوش من افتاد و به صورت رسمی ادامه‌دهنده چهار نسل طراحی فرش شدم. این هنر از جدم شیخ رمضان میسرجانی، پدر بزرگم میرزامحمد، پدرم مرتضی و سرانجام به دست من سپرده شد.
به نظر شما قالی کرمان در حال حاضر در جایگاه اصلی خود قرار دارد؟
به هیچ وجه. قالی کرمان با روزهای اوج و نامداری خود سالیان سال فاصله گرفته است. شما بهتر از من می‌دانید که قالی کرمان نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان شهرت یافته است، به‌طوری‌که کمتر موزه معروف جهان و کلکسیونری را می‌توان یافت که حداقل یک تخته از فرش‌های نفیس و قدیمی کرمان را در اختیار نداشته باشد و به آن افتخار نکند. شهرت قالی کرمان در گذشته به حدی رسید که جای خود را در ضرب المثل‌های فارسی هم باز کرد که ضرب المثل "فلانی مثل قالی کرمان می‌ماند، هر چه پا می‌خورد باارزش‌تر می‌شود" به این موضوع اشاره دارد. ضرب‌المثل مذکور کیفیت و مرغوبیت بالای قالی کرمان را به همگان می‌رساند.
به نظر شما دلیل این همه افول چیست ؟
دلایل بسیاری می‌تواند موجب این اتفاق شده باشد. از مهمترین آنها، سودجویی بیش از اندازه دلالان و واسطه‌گران، عدم تبلیغات مناسب در رابطه با قالی کرمان، بافت قالی‌های نامرغوب برای رسیدن به سود بیشتر و عدم حضور یک متولی واحد و دلسوز است. به نظر من سه عامل اول سودجویی دلالان، تبلیغات نامناسب و تولید کالای نامرغوب در بسیاری از اجناس دیگر هم وجود دارد، اما این موضوع در مورد قالی کرمان بسیار متفاوت‌تر است و این اثر هنری در وضعیت بسیار وخیمی قرار دارد. با این اوصاف عامل اصلی افول قالی را می‌توان نداشتن متولی واحد دلسوز، دانا و آگاه به کار عنوان کرد. بنده عقیده دارم تنها یک دستگاه دولتی و یا خصوصی باید مسئولیت را برعهده بگیرد تا در صورت رخ دادن اتفاقی، گناه آن تنها بر گردن یک نفر سنگینی نکند.
از نظر شما متولی به چه کسی اتلاق می‌شود؟ یا متولی چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟
یکی از مهمترین شرایط متولی در هر صنعت ذینفع نبودن آن فرد از درآمد حاصل از تولید آن کالا است، زیرا ممکن است آن فرد به دلیل مسائل اقتصادی، چشم بر روی همه مسائل ببندد. کم نداریم صنایعی که مدیران آنها در سود حاصل از تولید سهیم بوده‌اند و کالاهای تولیدشده که کم و کاستی‌هایی هم داشته است، وارد بازار کرده‌اند. متولیان تولید فرش باید فقط ناظر بر امر تولید باشند و فقط نقش ارتباط‌دهنده را در بین قسمت‌های مختلف تولید داشته باشند.
در طول سال‌های فعالیت خود بهترین سال‌های تولید فرش کرمان را مربوط به چه زمانی می‌دانید؟
از سال ۱۳۵۸ به صورت مستقل و با نظارت کامل پدرم که از استادکاران قالی کرمان بود، شروع به کار کردم. همزمان با تحصیلات دانشگاهی، کار هنری هم انجام می‌دادم. در طول ۴۰ سال فعالیت هنری در رشته قالی، فراز و نشیب‌های بسیاری مشاهده کردم که می‌شد با کمی درایت از آنها رد شد. به نظر من بهترین سال‌های قالی کرمان دهه ۶۰ و در سال‌های ۱۳۶۴ تا ۱۳۷۴ بود که بسیاری از قالی‌ها قبل از بافت کامل و روی دار قالی به فروش می‌رفت. سودجویی تعدادی از تولیدکنندگان و استفاده از مواد اولیه نامرغوب چنان ضربه سنگینی به فرش کرمان زد که تا سالیان زیادی قابل جبران نخواهد بود .
جدا شدن تولید فرش از معاونت صنایع‌دستی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
همانطور که می‌دانید تا سال ۱۳۷۶ متولی تولید قالی کرمان، مدیریت صنایع‌دستی بود و به موازات آن شرکت فرش ایران و کمیته امداد امام (ره) به تولید فرش مشغول بودند، با توجه به اینکه تمام مراحل کار زیر نظر کارشناسان انجام می‌گرفت. بخش خصوصی فعال در این بخش نیز با وجود رقبای پرقدرت خود در تولید قالی دقت بیشتری به کار می‌برد و تعداد زیادی در این راستا آموزش می‌دیدند. در پایان سال ۱۳۷۶ با تصمیم هیئت دولت و سازمان صنایع‌دستی بافت قالی از لیست رشته‌های صنایع‌دستی منفک و به سازمان صنعت و معدن واگذار شد، گویا از نظر هیئت دولت قالی فقط یک صنعت محسوب می‌شد.
چرا تصور می‌کنید قالی بهتر است تحت نظارت معاونت صنایع‌دستی باشد؟
در هر کجای دنیا هنگامی که از قالی کرمان صحبتی به میان می‌آید، هنر دست هنرمندان این خطه یادآور می‌شود، بنابراین باید زیر نظر نهادی اداره شود که وظیفه آن حمایت از هنر ملی کشور است. با توجه به پیشینه کاری که در صنایع‌دستی دارم به دلایل متعددی معتقدم که بافت قالی باید جزو رشته‌های صنایع‌دستی قرار گیرد که از این دلایل می‌توان به انتخاب طرح‌ها بر اساس سفارش مشتری و نیاز بازار، جلوگیری از تکراری بافی یک طرح مگر اینکه مشتری خود اعلام نیاز کند، انتخاب رنگ اصلی قالی (رنگ متن) بر اساس رنگ سال، استفاده از استادکاران، بافندگان خبره و با سابقه هر منطقه در چله‌کشی و نظارت بر مراحل بافت و همچنین روگیری، دارکشی، شست‌وشو، چرم‌دوزی و شناسنامه‌دار کردن تولیدات توسط اساتید مجرب هر قسمت اشاره کرد.
در حال حاضر قالی کرمان در چه وضعیتی قرار دارد؟
تعدادی از سودجویان و دلالان که سالیان سال دستشان از بازار قالی کوتاه شده بود، منتظر فرصتی بودند که دوباره از این بازار به نفع خود استفاده کنند که این فرصت با وجود دست‌اندرکاران نه چندان دلسوز فراهم شد و آنها با نزدیک شدن به بافندگان و استفاده از مواد اولیه ارزان در بافت تولیدات تیشه به ریشه فرش دستباف به خصوص قالی کرمان زدند. بافندگان هم با توجه به مشکلات عدیده‌ای که با آنها روبه‌رو شدند به کارهای دیگری روی آوردند. امیدواریم پس از گذشت ۲۵ سال از جدایی رشته قالیبافی از لیست رشته‌های صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، کارشناسان و متولیان امر تمهیدی سودمند به حال بافندگان و در نهایت صادرات غیر نفتی کشورمان بیندیشند.
بیشتر بخوانید : بهترین فرش شویی در تهران
تابناک - اسماعیل نادری در نشست خبری برگزاری بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی فرش دستباف اصفهان، با بیان اینکه ایران و اصفهان در زمینه فرش دستباف از جایگاه والایی در دنیا برخوردار بوده است، افزود: نامگذاری یک روز بنام فرش دستباف در تقویم جمهوری اسلامی و نامگذاری یکی از چهار راههای شهر اصفهان بنام فرش دستباف و نصب المان در این زمینه، از جمله درخواست‌های اداره کل فرش سازمان صمت اصفهان، تشکل‌ها و سازمان‌های مرتبط با فرش دستباف از جمله انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان و شرکت نمایشگاهها و اتاق بازرگانی اصفهان بود.
نادری اضافه کرد: نزدیک ۵۰ تا ۶۰ هزار بیمه شده فرش دستباف در این استان وجود داشت که در مرحله اول به حدود ۳۵ هزار نفر کاهش یافت و در زمان حاضر به کمتر از ۲۰ هزار بیمه شده رسیده است. در سال‌های گذشته وقفه ای در زمینه پرداخت بودجه و یارانه بیمه بافندگان فرش دستباف استان به سازمان تامین اجتماعی ایجاد شد و همین امر موجب کاهش تعداد افراد تحت پوشش بیمه شد.
وی ادامه داد: همچنین تفاهم نامه ای بین مرکز ملی فرش و تشکل‌ها و سازمان تامین اجتماعی در زمینه نحوه بازرسی‌ها، چگونگی تذکر و قطع بیمه بافندگان فرش وجود داشت اما سازمان تامین اجتماعی به هیچکدام از این موارد عمل نکرد.
معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت اصفهان اظهار داشت: زنجیره تولید فرش دستباف در کشور و استان باید مورد توجه قرار گیرد و در این زمینه تغییر نگرش در مسوولان و مردم ایجاد شود.
وی خاطرنشان کرد: مشکلات بسیاری در زمینه فرش دستباف در استان وجود دارد و راهکارهایی هم در این زمینه ارائه شده است.
رییس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان اصفهان با بیان اینکه بر اساس آمار ۱۳ درصد صادرات حدود ۶۵ میلیون دلاری فرش دستباف کشور به استان اصفهان اختصاص دارد، اظهار داشت: البته آماری که گمرک در این زمینه صادرات فرش دستباف اعلام می کند چندان مورد قبول ما نیست و سهم اصفهان بیشتر از این میزان است.
وی ادامه داد: بیشتر فرش های تولیدی استان اصفهان از مبدا تهران صادر می‌شود اما این آمار بصورت تفکیکی اعلام نمی‌شود و جزو آمار صادرات تهران ثبت می شود و بر این اساس بیش از ۱۵ درصد از صادرات فرش دستباف به استان اصفهان اختصاص دارد.
رییس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان اصفهان با بیان اینکه این استان از جایگاه ویژه ای در هنر صنعت فرش دستباف کشور برخوردار است افزود: بطور رسمی بیش از ۲۷۰ هزار بافنده فرش دستباف در اصفهان شناسایی شدند و تعداد بافنده های فرش دستباف در این استان بیشتر از سایر صنایع فعال هستند.
وی اضافه کرد: در سال های گذشته حدود ۴۲۰ هزار بافنده فرش دستباف در استان وجود داشت اما بدلیل مسائل و مشکلات تولید از جمله تحریم و بازار به ۲۷۰ هزار بافنده کاهش پیدا کرده است.
عصاچی گفت: فرش بعنوان سفیر فرهنگی کشور ما محسوب می شود و از سابقه دیرینه ای برخوردار است و اصفهان بعنوان یکی از قطب های مهم تولید فرش دستباف است و بهترین فرش ها در این استان بافته می شود.
وی خاطرنشان کرد: بیشتر فرش های تولیدی این استان در نمایشگاههای معتبر دنیا در معرض نمایش قرار داده می شود.
رییس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان اصفهان، بهبود بازار و کسب جایگاه و منزلت بافندگان فرش دستباف را از اهداف برگزاری بیست و پنجمین نمایشگاه بین المللی فرش دستباف عنوان کرد و افزود: این نمایشگاه با همکاری شرکت نمایشگاههای بین المللی اصفهان، اتاق بازرگانی، سازمان صمت و دانشگاه هنر و تشکل ها برگزار می شود و رویدادهای خوبی دیگری از جمله برگزاری نمایشگاه مجازی فرش دستباف در کنار این نمایشگاه در نظر گرفته شده است.
رییس اتحادیه تولید کنندگان فرش دستباف اصفهان نیز در این نشست گفت: باید از هر طریق ممکن در راستای ارتقا جایگاه فرش دستباف ایران و اصفهان تلاش کنیم.
بیشتر بخوانید : قالیشویی در امام حسین
ساعد عصاچی افزود: در زمان حاضر ۱۰ درصد از جامعه ایران با کار هنری در زمینه فرش درگیر هستند و حدود ۸.۵ میلیون نفر در کشور از این طریق امرار معاش می کنند و از این هنر صنعت درآمدزایی دارند.
مدیر عامل شرکت نمایشگاههای بین المللی اصفهان گفت: بیست و پنجمین نمایشگاه فرش دستباف اصفهان به عنوان یک رویداد هنری و تجاری در کنار خود میزبان رویدادهای جانبی بسیاری است.
احمدرضا طحانیان با بیان اینکه اصفهان بعنوان مهد فرش دستباف ایران محسوب می شود افزود: از جمله این رویدادها برگزاری جلسه کمیته فرش دستباف اصفهان با رویکرد توسعه صادرات، برگزاری نمایشگاه مجازی فرش دستباف، بررسی فرصت‌ها و ظرفیت‌های صادراتی استان اصفهان، برندسازی و افزایش فروش فرش دستباف با تکیه بر ابزارهای نوین، نشست تخصصی کاربرد هنر در ارتباطات و نشست هم‌اندیشی مشترک صادرکنندگان فرش دستباف و صنایع دستی به شمار می‌رود که نقش تاثیرگذاری در تبیین نقشه راه حوزه فرش دستباف اصفهان و سراسر کشور ایفا خواهد کرد.
وی ابراز امیدواری کرد که این نمایشگاه هم همانند رویدادهای گذشته بخوبی برگزار شود و تاثیر خوبی در هنر صنعت فراگیر فرش دستباف در جامعه بعنوان یک هنر، فرهنگ و روح زندگی تاثیرگذار باشد و دستاوردهای ارزشمندی را برای کشور و استان اصفهان به ارمغان آورد.
مدیر عامل شرکت نمایشگاههای بین المللی اصفهان افزود: علاقمندان به بازدید از این نمایشگاه می‌توانند از ساعت ۱۴ تا ۲۱ روزهای پنجم تا دهم بهمن ماه سال جاری به محل دائمی برپایی نمایشگاههای بین‌المللی استان اصفهان واقع در کمربندی شرق، روبروی منطقه روشن‌دشت مراجعه کنند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز خراسان رضوی،نمایشگاه های افتتاح شده در مشهد شامل بیست و سومین نمایشگاه بین‌المللی لوازم خانگی، یازدهمین نمایشگاه تخصصی فرش ماشینی و نوزدهمین نمایشگاه لوازم صوتی و تصویری است.'گشایش سه نمایشگاه صنعتی در نمایشگاه بین‌المللی مشهد
معاون نمایشگاهی نمایشگاه بین‌المللی مشهد در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: این سه نمایشگاه در ۱۶ هزار متر مربع فضای نمایشگاهی و با حضور ۹۰ شرکت از خراسان رضوی و دیگر استان های کشور در سالن‌های فردوسی، مفاخر و عطار این مجموعه برپا شده است.
علی جلوه افزود: زمینه فعالیت مشارکت کنندگان در این نمایشگاه ها معرفی تولیدکنندگان عرصه لوازم خانگی، صوتی تصویری و فرش ماشینی است که در کنار آن هم سمینار و کارگاه آموزشی با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی برگزار می‌شود
بیشتر بخوانید : اعلاشویی فرش
وی معرفی ظرفیت‌های داخلی و خارجی، رونمایی و رونق تولید و توسعه صادرات آنها را از مهمترین اهداف برگزاری این نمایشگاه ها برشمرد.
معاون نمایشگاهی شرکت نمایشگاه بین‌المللی مشهد گفت: نمایشگاه های مزبور از امروز تا ۳۰ دی ماه از ساعات ۱۶ تا ۲۱ در محل نمایشگاه بین‌المللی مشهد دایر است و پیش‌بینی می‌شود حدود ۳ هزار نفر بازدید کننده داشته باشد.
نمایشگاه بین‌المللی مشهد در سال ۱۳۷۷ با هدف تسهیل توسعه صنعت و ترویج تبادل نمایشگاهی در زمینی به وسعت ۶۰۰ هزار مترمربع به بهره برداری رسید. این مرکز سالانه با برگزاری بیش از ۴۰ نمایشگاه ملی و بین‌المللی، میزبان حدود ۲.۵ میلیون نفر بازدید کننده است.
تحلیل بازار - کرمان- کی نیا، رئیس پارک علم و فناوری استان کرمان از پذیرش ۴۰ نفر از متقاضیان در طرح دستیار فناوری استان کرمان خبر داد.
فرشید کی نیا در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: تاکنون حدود ۴۰ نفر در استان کرمان موفق شدند که وارد طرح دستیار فناوری شوند.
کی نیا در خصوص نحوه شرکت در طرح دستیار فناوری گفت: افراد باید با مراجعه به سایت پارک علم و فناوری استان کرمان فرم مربوط به این طرح را تکمیل کرده و تحویل دهند؛ سپس ما افراد متقاضی را به شرکت های مربوطه معرفی می کنیم تا بتوانند در زمینه تخصصی‌شان کار کنند.
وی با اشاره به برگزاری تورهای فناوری در استان کرمان افزود: این تورها شامل بازدید از پارک علم و فناوری و شرکت های دانش بنیان و شرکت های فناور است و دانشجویان با دستاوردها و محصولات تولید شده آشنا می شوند.
رئیس پارک علم و فناوری استان کرمان در خصوص خانه خلاق هم گفت: این خانه ها برای هر صنف به صورت تخصصی فعالیت می کند.
وی با اشاره به اینکه خانه خلاق فرش و صنایع دستی در دست پی گیری است تا در ماه های آینده راه اندازی شود، افزود: این مراکز در صنف های مختلف در حمایت پارک های علم و فناوری راه اندازی شده و از سوی معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری حمایت می شوند.
کی نیا خروجی مدنظر از این اتاق ها را ایجاد ایده های نو در صنف ها برای به روز شدن فعالیت ها دانست و بیان کرد: هر فردی که می تواند در صنفش خلاقیت داشته باشد، می تواند برای این مساله اقدام کند.
میز ارتباطات مستقیم مردمی (میزخدمت) با حضور مسئولین اداره کل صنعت،معدن و تجارت استان بوشهر و سرپرست اداره صمت و رییس اتاق اصناف شهرستان گناوه در مسجد جامع روستای شول با همکاری دهیاری روستا وباهدف پاسخگویی به مسائل و مشکلات حوزه صنعت،معدن بویژه مشاغل خانگی و بافندگان فرش و گبه برگزار گردید.
به گزارش روابط عمومی اداره کل صمت استان بوشهر ؛ در این برنامه ضمن احصا بخشی از مشکلات بافندگان به سوالاتی در خصوص تسهیلات مشاغل خانگی بویژه بافندگان پاسخ لازم ارائه شد.
بیشتر بخوانید : قالیشویی در وحیدیه
در پایان سرپرست اداره صمت شهرستان‌گناوه گفت:در صورت امکان و تسهیل شرایط از بخشی از ظرفیت تسهیلات تبصره ۱۶ ابلاغی به شهرستان جهت بهبود وضعیت بافندگان استفاده خواهد شد.